จังหวัดลำพูน หรือ เมืองหริภุญไชย เป็นเมืองโบราณเก่าแก่ของไทย ตามตำนานกล่าวไว้ว่า…. เมืองหริภุญไชย สร้างโดยฤาษี 4 ตน มี ฤาษีวาสุเทพ เป็นผู้นำในการสร้าง แล้วเสร็จประมาณปี พ.ศ.1200 ต่อมาในปี พ.ศ.1205 พระนางจามเทวี พระธิดาของพระเจ้าจักรวรรดิราช ที่ครองเมืองละโว้หรือลพบุรีในสมัยนั้น ได้รับการอัญเชิญมาเป็นกษัตริย์เมืองหริภุญไชย พระองค์ได้นำเอาพระพุทธศาสนา พระไตรปิฎก รวมทั้งวิชาการต่างๆ มายังเมืองหริภุญไชย
พระนางทรงสร้างวัดและถาวรวัตถุทางพุทธศาสนาเป็นอันมาก ต่อมาปี พ.ศ.1223 พระนางได้ทรงสร้างจตุรพุทธปราการ โดยสร้างวัดไว้ทั้ง 4 ทิศ ชาวเมืองเรียกกันว่า วัดสี่มุมเมือง ซึ่งเชื่อกันว่าเป็นการคุ้มครองเมืองไว้ทั้ง 4 ทิศ คือ
1.วัดพระคงฤาษี อยู่ทางด้านเหนือ
2.วัดประตูลี้ อยู่ด้านทิศใต้
3.วัดดอนแก้ว อยู่ด้านทิศตะวันออก
4.วัดมหาวัน อยู่ด้านทิศตะวันตก
นอกจากนี้ ที่ พระเจดีย์ วัดพระคงฤาษี ยังปรากฏรูปพระฤาษีทั้งสี่ประทับยืนในซุ้มคูหา พร้อมมีคำจารึกใต้ฐานว่า สุเทวะฤาษี ผู้รักษาเมืองฝ่ายทิศเหนือ, สุกกทันตฤาษี ผู้รักษาเมืองฝ่ายทิศใต้, สุพรหมฤาษี ผู้รักษาเมืองฝ่ายทิศตะวันออก,สุมมนารทะฤาษี ผู้รักษาเมืองฝ่ายทิศตะวันตก
วัดพระคงฤาษี เป็นวัดที่อยู่ทางทิศเหนือ มีสุเทวะฤาษี เป็นผู้รักษาเมือง พระสกุลลำพูนที่พบ ณ สถานแห่งนี้ก็คือ พระคง หรือ พระลำพูน หนึ่งในพระชื่อดังของเมืองลำพูน ซึ่งสันนิษฐานว่าเป็นพระสมัยเดียวกันกับพระรอดและสร้างโดยสุเทวะฤาษีเช่น เดียวกัน
พุทธลักษณะ เป็นรูปองค์พระประธานประทับนั่งขัดสมาธิเพชร ปางมารวิชัย ภายในซุ้มใบโพธิ์ที่อ่อนพลิ้วงดงาม เหนืออาสนะฐานบัวเม็ด เป็นจุดไข่ปลาเรียงอยู่ด้านหน้าโดยรอบ 2 ชั้น เส้นซุ้มครอบลงมาตลอดด้านข้างทั้ง 2 ด้าน พระพักตร์ป้อมเอิบอิ่ม พระอุระอวบอูมล่ำสัน
พระคง เป็นพระเนื้อดินเผา ขนาดกะทัดรัด มีทั้งสีขาว สีเขียว สีเหลืองพิกุล สีแดง และสีดำ แต่ที่นิยมที่สุดจะเป็น สีเขียว
พระคงพบมากที่วัดพระคงฤาษี และเห็นมีกระจายไปอยู่ตามวัดต่างๆ ในจังหวัดลำพูนและเชียงใหม่ ว่ากันว่าน่าจะมีการนำพระคงมาบรรจุกรุทีหลัง เพราะหลังจากมีพระแตกกรุจากวัดพระคงฤาษี ก็มีพระคงแตกกรุออกมาหลายครั้ง จึงมีการแบ่งแยกออกเป็น กรุเก่า และ กรุใหม่
การดูพระคงกรุเก่า….ให้สังเกตเนื้อของพระคง จะมีเนื้อที่ละเอียดหนึกนุ่ม แต่มีความแกร่งในตัว และจะมีว่านดอกมะขามเป็นจุดสีแดงเล็กๆ ให้เห็นตามผิวขององค์พระประปราย ส่วน พระคงกรุใหม่ เนื้อขององค์พระจะค่อนข้างยุ่ยและหยาบ โดยเฉพาะว่านดอกมะขามและแร่จะหยาบ และกระจายอยู่ตามผิวและฝังอยู่ในเนื้อองค์พระเป็นจำนวนมาก
พุทธคุณของพระคง โดดเด่นในเรื่องคงกระพันชาตรี แคล้วคลาดปลอดภัย
Recommended To You
